Hoe komt het toch?

De verkiezingen zijn al even achter de rug. De opkomst was dramatisch, vele mensen gingen op zoek naar de oorzaak. De Volkskrant probeerde in een analyse hierover helderheid te krijgen, zoals meerdere kranten. Ook Wopke Hoekstra beloofde dat het kabinet het zou onderzoeken.

Vorige week volgde ik online de raad van Waalwijk. Ik had gehoopt dat na de verkiezingen de onderlinge verhoudingen zouden veranderen. In de vorige raadsperiode vond ik vaak tenen krommend en ver onder het niveau. De oppositie met de hakken in het zand en de coalitie maar aanvallen. Zelfs onderwerpen waar de oppositie , partij afhankelijk, het eigenlijk mee eens was kon dan ineens 100 graden draaien. Gelukkig waren er toch nog partijen, ook van de oppositie, die op zoek gingen naar verbinding en het leveren van constructieve brijdragen.

Dinsdagavond had ik al naar het afscheid van de vorige raad gekeken en woensdag de installatie van de nieuwe raad online gekeken. Ik had een beetje de hoop gehad dat het nu echt anders zou gaan. Op zoek naar een andere manier van omgaan met elkaar en werkelijk eens nadenken over het betrekken van de bevolking. In de gemeente Waalwijk zijn 42% van de stemgerechtigde mensen gaan stemmen en dat houdt in dat 58% het niet gedaan heeft. Het is moeilijk om nu nog te rechtvaardigen dat je een volksvertegenwoordiger bent. Maar afijn er zijn partijen die zeggen dat ze dat wél zijn. Misschien is de kiezer, de 58% wel gewoon tevreden….

In de eerste raadsvergadering werd de sfeer weer snel zuur. Er was een raadslid die op elk voorstel wel een vraag had, soms ook goede vragen hoor, maar het is de toon die de muziek maakt en die toon kreeg hij niet zo goed gevonden. Al snel bleek de mogelijke oppositie weer tegen elk voorstel te zijn. Ik bedacht me op dat moment… “maar goed dat er niet veel mensen kijken, je zou direct als kiezer afhaken”. Als pragmatisch denkende persoon was ik aan het denken “ wat heeft deze raad nodig om wel samen te kunnen werken?” En eigenlijk haakte ikzelf bij deze gedacht al af. Als er al geen zelfreflectie is , wat mag je dan verwachten? Hoe kan men dan respectvol constructief opstellen zonder dat je overal mee eens hoeft te zijn?

Deze raad gaat wel bepalen wat goed is voor Waalwijk en haar inwoners, ik heb er weinig vertrouwen in. Dat vertrouwen heb ik ook verloren in onze landelijke regering. Ook ik vraag me steeds meer af, waarom zou ik stemmen? Het vorige kabinet is gevallen wegens de belastingfraude. Iedereen erkent dat hier onschuldige burgers de dupe van zijn geworden. Het kabinet neemt ontslag, onder druk van de tweede kamer. Functie elders toch? Nee hoor we gaan gewoon door, we halen er wat meer mensen bij, beloven dat er een andere bestuurscultuur komt en alles blijft bij het oude, er verandert niets. Je zou als burger toch mogen verwachten dat juist nu het moment is om de verandering door te voeren. Maar zowel landelijk als op plaatselijk niveau blijft alles bij het oude. ( en helaas zijn de hoofdpijndossiers zoals Groningen en de belastingfraude etc. nog steeds niet opgelost en kan het nog jaren duren…)

Wat ik zie is dat de kloof tussen arm en rijk groter wordt met alle gevolgen van dien. Veel mensen komen steeds meer in de (financiële) problemen, de energie rekening is niet meer te betalen, de  dagelijkse boodschappen zijn erg duur, de huurverhoging komt er weer aan. De kansarmen krijgen minder en minder kansen. Je hoort steeds meer mensen klagen dat ze in financiële problemen komen. Dat mensen nu, die nog nooit schulden hebben gehad, in financiële problemen komen is ook een gevolg van de stijgende energie en voedselprijzen en is het gevolg van de inflatie. Dát komt er extra bij, waardoor de armen en nu ook nog mensen uit de middenklasse in financiële problemen komen.

In de Corona tijd werden vele bedrijven financieel gesteund, er was genoeg geld. Ook hele grote bedrijven zoals Booking.com en KLM  kregen heel wat miljoenen toegeschoven. Nu de bevolking in de problemen komt lijkt van de genereuze overheid weinig over. 800 euro voor de lage inkomens om hun gastrekening te betalen. Hoor ik een inwoner zeggen, alsof dat mijn enige schulden zijn…

Het vertrouwen in de overheid is gedaald, het vertrouwen de lokale overheid is gedaald. En in mijn optiek heeft het veel te maken met de wijze waarop we met elkaar omgaan, met belofte maakt schuld… Ook dat de politiek zich rijk rekent als zij een verkiezing winnen en niet kijken naar de opkomst. Zowel lokaal als landelijk opereert de politiek top-down en neemt de burger niet mee in haar denkwijze en de reden waarom besluiten genomen worden. Dit leidt tot het gevoel bij de kiezer dat het toch niet uitmaakt wie er aan de teugels trekt, want je hebt toch geen invloed. De burger is teleurgesteld door alle loze beloftes die zijn gemaakt. Als liegen en bedriegen mag dan druist dat in tegen je eerlijkheidsgevoel en vele, ik ook haken af. Je ziet dat wat de landelijke politiek doet gekopieerd wordt in andere (bestuurs)lagen. De wijze van omgaan met elkaar, de loze beloftes en de bestuurscultuur die niet verandert maakt dat de politiek niet geloofwaardig meer is. De bestuursstijl kenmerkt zich door een topdown manier van werken, maar ook door zich politiek rijk te rekenen.

Maar hoe zouden we het kunnen veranderen? Dat is natuurlijk heel complex, we moeten echt iets doen aan de kloof tussen arm en rijk en tussen kansarm en kansrijk, maar ook door de bevolking te betrekken. 

• Het minimum inkomen moet flink omhoog, dus ook de uitkeringen, want blijven we projecten bedenken hoe we mensen uit de schuld halen. We kunnen beter bedenken hoe we kunnen voorkomen dat ze er überhaupt in de schulden komen met alle gevolgen vandien. (Armoede is het kwaad van veel, (kinder-)mishandeling en zelfs misbruik, ongelijke kansen, ongelijke ontwikkeling, meer gebruik van de gezondheidszorg  en hulpverlening etc.)-
• Er zou mijn inziens een balans gevonden moeten worden in het top-down en bottom-up denken en doen. De diverse overheden zouden na moeten gaan denken over hun handelswijze.  Welk effect heeft ons besluit op de bevolking? Waarin herkent de burger zich? Hoe krijgen we de burger in beweging zonder vooraf te beslissen wat te doen? Wat is inspraak? etc.
• Maar ook zou regering en raad zich eens achter de oren moeten krabben… ben je echt een volksvertegenwoordiging? Nadenken over hun voorbeeldfunctie, want die is het niet altijd erg positief. Op dit moment is Hugo de Jonge zich aan het verontschuldigen over de mondkapjes affaire, het feit dat liegen schijnbaar mag in de politiek zou niet geaccepteerd moeten worden.
• De bestuurscultuur moet veranderen. Daar zal het betrekken van de burger een grote rol in moeten spelen. Het wordt tijd om van het pluche af te komen en met beide voeten op de grond te gaan staan.
• De regering maar ook de raad zou eens na moeten denken hoe ze met elkaar omgaan, over de normen en waarden die ze hanteren. Alles wat zij doen heeft een gevolg. Het omgaan met elkaar houdt ook in dat men kan kijken naar de overeenkomsten en zich daarop profileerd in plaats van (de vaak negatief beladen) verschillen.
• er zulen nog vele andere mogelijkheden en ideeen zijn wellicht kan jij er ook wat bedenken.

Het gaat in ieder geval niet goed in Nederland, en dat liet niet alleen de verkiezingen zien. Het vertrouwen is weg, vele mensen hebben weinig of geen toekomstperspectief en het gevoel “ik doe er niet toe” groeit. Daar werken de hoge energiekosten, de dure boodschappen en inflatie nauurlijk niet aan mee. de kloof tussen arm en rijk wordt groter de kansarmen hebben steeds minder kansen, tijd voor verandering zou ik zeggen..

Wat vind jij er van en nog belangrijk wat zou volgens jou de oplossing(en) kunnen zijn?

Margriet van Loon

13 april 2022